APEC 2025 tại Gyeongju: Khi ẩm thực K-Food trở thành “đại sứ ngoại giao” của Hàn Quốc

Nhạc sĩ Anh Quân đàn cho vợ - ca sĩ Mỹ Linh - và con gái Mỹ Anh hát trước 1.000 khán giả Việt ở Hàn Quốc.

Ba người Hàn thì có một người không hiểu nghĩa từ mình nghe mỗi ngày Bạn có bao giờ đọc một tấm bảng quảng cáo ở Hàn rồi nhíu mày vì chẳng hiểu nó đang nói gì chưa? “심 클로닝, 퍼블릭 프로그램, 어질리티, 리클라이너…” – những từ như vậy ngày càng xuất hiện dày đặc trong đời sống người Hàn. Vấn đề là ngay cả người Hàn cũng bắt đầu cảm thấy “không hiểu nổi tiếng Hàn”. Theo thống kê của Bộ Văn hoá – Thể thao và Du lịch, cứ 3 người thì có 1 người từng “gặp rắc rối vì không hiểu nghĩa từ vay mượn tiếng nước ngoài”. Đó là lý do Viện Quốc ngữ Hàn Quốc (국립국어원) mở rộng dự án “Từ ngữ thuần Hàn dễ hiểu” (다듬은 말). Dự án này quy tụ học giả, nhà báo, sinh viên và cả giới trẻ cùng ngồi lại để “dịch” những từ ngoại lai thành tiếng Hàn thân thuộc hơn. Nhóm này đã đưa ra hàng loạt ví dụ: “그린테크 (Green Tech)” được thay bằng “친환경 기술” (công nghệ thân thiện môi trường), “심 클로닝 (SIM Cloning)” trở thành “심 불법 복제” (sao chép trái phép SIM), “퍼블릭 프로그램 (Public Program)” đổi thành “대중 참여 활동” (hoạt động có sự tham gia của công chúng), còn “어질리티 (Agility)” – cuộc thi chó vượt chướng ngại vật – thì chuyển thành “반려동물 장애물 경주” (thi vượt vật cản của thú cưng). Nhiều từ “thuần Hàn hoá” đã đi vào đời sống. “싱크홀 (Sinkhole)” giờ là “땅꺼짐” (hố sụt đất), “블랙 아이스 (Black Ice)” thành “도로 살얼음” (băng mỏng trên đường), “리셀러 (Reseller)” đổi thành “재판매업자” (người bán lại), còn “리클라이너 (Recliner)” được gọi vui là “각도 조절 푹신 의자” (ghế mềm điều chỉnh được). Một ví dụ khiến cư dân mạng bật cười là “치팅데이 (Cheating Day)” được thay bằng “먹요일” – nghĩa là “ngày được ăn thoải mái”. Tuy vậy, nhiều người nước ngoài sống ở Hàn chia sẻ: đôi khi chính “phiên âm tiếng Anh kiểu Hàn” mới là điều gây bối rối nhất. Ví dụ, lần đầu tiên nghe người Hàn nói “리셀러” (ri-sel-lơ), họ mất vài phút mới nhận ra họ đang nói “reseller”. Hay “리클라이너” (ri-keul-la-i-nơ) thì phải đọc to ra mấy lần mới đoán được là “recliner”. Thành thật mà nói, nếu đã dùng từ tiếng Anh, thì thà để nguyên gốc còn dễ hiểu hơn là phiên âm nửa vời khiến cả người Hàn lẫn người nước ngoài đều… đau đầu. Tất nhiên, nỗ lực của Viện Quốc ngữ là rất đáng trân trọng. Dù không thể thay thế tất cả từ ngoại lai, việc khuyến khích dùng tiếng Hàn trong sáng, dễ hiểu giúp mọi người giao tiếp rõ ràng hơn. Có lẽ điều quan trọng không chỉ là “nói đúng tiếng Hàn”, mà là “nói để ai cũng hiểu được” – dù đó là người Hàn hay người nước ngoài.

Chuseok và những tên gọi khác: Hành trình văn hóa của đêm trăng mùa thu Chuseok (추석 - 秋夕), nghĩa là “đêm mùa thu”, là một trong hai dịp lễ lớn nhất của người Hàn Quốc, bên cạnh Seollal (Tết Nguyên đán). Tên gọi này được cho là sự kết hợp của 중추(中秋 - trung thu) và 월석(月夕 - đêm trăng), chỉ thời điểm rằm tháng 8 – khi trăng sáng nhất và mùa màng trù phú nhất. Ngoài tên chính Chuseok, ngày lễ này còn có nhiều tên gọi khác, phản ánh phong tục và cách cảm nhận của người xưa. 한가위 (Hangawi) – “Han” nghĩa là lớn, “gawi” nghĩa là giữa, chỉ ngày lớn nằm giữa tháng 8 âm lịch. Đây là cách gọi thuần Hàn, mang đậm tính dân gian. 중추절 (仲秋節 - Trung thu tiết) – “Trung thu” tức tháng giữa của mùa thu, nên ngày rằm tháng 8 được xem là tiết lễ quan trọng trong nông lịch Á Đông. 가배 (嘉俳 - Gabae) – Bắt nguồn từ “가위 (giữa)” trong tiếng Hàn cổ. Theo tư liệu Samguk Sagi (삼국사기 - Tam quốc sử ký), Gabae gắn liền với tục thi kéo sợi giữa hai nhóm phụ nữ, kết thúc vào ngày rằm tháng 8 bằng tiệc rượu, ca múa và các trò chơi dân gian. Từ những cách gọi này có thể thấy, Chuseok vừa mang ý nghĩa thiên văn – giữa mùa thu, trăng rằm sáng nhất; vừa mang ý nghĩa nông nghiệp – mùa gặt, tạ ơn mùa màng; lại vừa phản ánh đời sống xã hội – tụ hội, thi tài và vui chơi. Nếu so sánh với các nước Á Đông khác, tuy cùng diễn ra vào ngày 15 tháng 8 âm lịch, mỗi nơi lại mang sắc thái riêng. Ở Hàn Quốc, Chuseok là lễ tạ ơn và tri ân tổ tiên, gắn với các món ăn đặc trưng như bánh songpyeon. Ở Việt Nam, Tết Trung thu được coi là ngày hội thiếu nhi với rước đèn, múa lân, phá cỗ trông trăng. Ở Trung Quốc, Trung thu thiên về ý nghĩa đoàn viên gia đình với tục ngắm trăng, ăn bánh trung thu và kể chuyện Hằng Nga. Còn ở Nhật Bản, Tsukimi (月見 - ngắm trăng) lại mang nét thanh nhã, khi người ta bày bánh dango, rau củ mùa thu để thưởng nguyệt và cầu mùa màng bội thu. Dù cùng diễn ra vào ngày rằm tháng 8 âm lịch, mỗi quốc gia lại có cách gọi, nghi lễ và phong tục riêng, phản ánh những giá trị văn hóa đặc trưng. Chính sự khác biệt ấy khiến Chuseok ở Hàn Quốc, Trung thu ở Việt Nam, Trung Quốc hay Nhật Bản đều vừa quen thuộc lại vừa độc đáo, tạo nên bức tranh văn hóa đa sắc nhưng vẫn chung một ý nghĩa về đoàn tụ và mùa màng trọn vẹn.

Mùa vàng rực rỡ trên những thửa ruộng bậc thang Gurye Những thửa ruộng bậc thang ở Gurye (구례) chính là nơi phô bày vẻ đẹp ngoạn mục của thiên nhiên qua từng mùa. Vào thu, từng bậc ruộng vàng óng ánh nối tiếp nhau theo triền núi, phản chiếu ánh nắng chiều khiến cả không gian như bừng sáng. Khung cảnh ấy vừa nên thơ vừa hùng vĩ, khiến du khách không khỏi choáng ngợp trước sự kỳ diệu của đôi bàn tay con người hòa quyện cùng thiên nhiên. Từ xa nhìn lại, từng lớp ruộng xếp tầng tầng lớp lớp như nấc thang vàng trải dài lên tận lưng chừng núi. Chính vì vậy, nơi đây đã trở thành điểm đến yêu thích của nhiều nhiếp ảnh gia mỗi độ thu về. Dù bạn dừng lại để chụp ảnh, tản bộ dọc theo những bờ ruộng hay đơn giản chỉ ngồi lặng yên ngắm cảnh, bạn vẫn có thể cảm nhận trọn vẹn hơi thở của mùa gặt cùng sự bình yên hiếm thấy giữa nhịp sống vội vã nơi đô thị.

Lee Chae Min bứt phá với “Ngự trù của Bạo chúa”, nhận mưa lời khen và 30 kịch bản mới Diễn viên Lee Chae Min vừa có những chia sẻ xúc động sau khi hoàn thành vai chính trong bộ phim truyền hình “Ngự trù của Bạo chúa” (폭군의 셰프), tác phẩm vừa khép lại trên tvN với thành công vang dội. Ban đầu, vai diễn quân chủ Yeonhui-gun Lee Heon vốn được giao cho Park Sung Hoon. Tuy nhiên, chỉ một tháng trước khi bấm máy, Park Sung Hoon bất ngờ rút lui vì lùm xùm cá nhân. Trong tình thế gấp gáp, Lee Chae Min được lựa chọn thay thế, mang theo áp lực và lo lắng đến mức mất ngủ. Anh kể lại quãng thời gian chuẩn bị ngắn ngủi đã buộc mình phải dốc toàn lực: vừa học cưỡi ngựa, thư pháp, vũ đạo cung đình, vừa luyện bắn cung để nhanh chóng nhập vai. “Thời gian quá gấp, nhưng may mắn là tôi nhận được sự giúp đỡ từ đạo diễn Jang Tae Yoo và bạn diễn Yoona. Nhờ vậy tôi mới có thể vượt qua,” anh chia sẻ. “Ngự trù của Bạo chúa” đạt tỷ suất người xem cao nhất 17,1% theo Nielsen Korea, đồng thời lập kỷ lục trên Netflix với hơn 100 triệu giờ xem chỉ sau ba tuần, đứng đầu bảng xếp hạng TV phi Anh ngữ trong hai tuần liên tiếp. Trong phim, nhân vật Yeonhui-gun Lee Heon được lấy cảm hứng từ Yên Sơn Quân nhưng khắc họa theo một góc nhìn mới. Lee Chae Min thừa nhận áp lực khi hóa thân thành hình tượng gắn với danh xưng “bạo chúa” trong lịch sử, song cuối cùng anh đã được đánh giá cao với màn bứt phá diễn xuất. Ngay cả những cảnh “mukbang hoạt hình” phóng đại cũng trở thành điểm nhấn thú vị. Bộ phim kết thúc với tình tiết gây tranh luận: Lee Heon vượt thời gian đến hiện đại để đoàn tụ với Ji Young (Yoona), nhưng chi tiết “bằng cách nào” lại bị bỏ qua. Một số khán giả gọi đây là “ending né tránh”. Trước ý kiến này, Lee Chae Min bày tỏ: “Tôi thấy đoạn kết đẹp. Thể loại giả tưởng thì vẫn có những lỗ hổng, nhưng chúng tôi tin đó là sức mạnh của tình yêu.” Khi bộ phim vừa khép lại, Lee Chae Min đã nhận về khoảng 30 kịch bản mới – minh chứng cho sức hút bùng nổ. Tuy vậy, anh thẳng thắn thừa nhận áp lực không nhỏ trong việc chọn lựa tác phẩm tiếp theo: “Kỳ vọng của mọi người tăng lên, tôi càng phải thận trọng.” Cuối cùng, anh gửi lời tri ân khán giả: “Tôi đã tìm thấy những giới hạn và cũng phá vỡ được chúng. Sự quan tâm của mọi người là món quà lớn nhất mà tôi nhận được.”