Trong bối cảnh cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng nóng lên, Hàn Quốc lại phải đối mặt với một vấn đề đáng báo động, đó là nhân tài rời khỏi đất nước… 

Theo Business Korea, các chuyên gia đưa ra cảnh báo nếu không có những chính sách đãi ngộ hợp lý, Hàn Quốc sẽ rất khó giữ chân người giỏi.

Theo báo cáo “Tác động kinh tế và các biện pháp đối phó với dòng chảy lao động có tay nghề cao của Hàn Quốc” được Phòng Thương mại và Công nghiệp Hàn Quốc công bố ngày 17/6, tình trạng mất cân bằng nhân lực chất lượng cao của nước này đang gia tăng.

Cụ thể, tính đến năm 2024, trung bình cứ 10.000 người dân thì có 0,36 chuyên gia AI rời khỏi Hàn Quốc. Điều này có nghĩa tỷ lệ dòng chảy nhân tài AI ròng bình quân đầu người của Hàn Quốc hiện ở mức âm 0,36, đẩy quốc gia này xuống vị trí 35/38 trong bảng xếp hạng các nước OECD về khả năng giữ chân nhân tài AI. 

Không chỉ riêng lĩnh vực AI, nguồn nhân lực chất lượng cao nói chung của Hàn Quốc cũng đang rời bỏ thị trường trong nước với tốc độ đáng lo ngại.

Trong giai đoạn 2019–2021, số chuyên gia Hàn Quốc ra nước ngoài tăng từ 125.000 lên 129.000 người, trong khi số chuyên gia quốc tế đến Hàn Quốc lại giảm từ 47.000 xuống còn 45.000. Hệ quả là mức “thâm hụt não” – thuật ngữ SGI dùng để mô tả chênh lệch giữa lượng chuyên gia rời đi và lượng chuyên gia đến đã tăng từ 78.000 lên 84.000 người. Con số này cho thấy Hàn Quốc đang mất dần khả năng giữ chân và thu hút lực lượng trí thức tinh hoa.

Tỷ lệ các nhà khoa học Hàn Quốc chuyển ra nước ngoài làm việc hiện ở mức 2,85%, cao hơn tỷ lệ 2,64% của các nhà khoa học quốc tế đến Hàn Quốc. Điều này cho thấy quốc gia này đang ở thế “xuất khẩu ròng” giới nghiên cứu, nghĩa là số lượng nhân tài rời đi nhiều hơn số được thu hút. So với các nước như Mỹ (0%), Nhật Bản (-0,14%) hay Đức (0,35%), Hàn Quốc đang mất dần sức hấp dẫn trong mắt cộng đồng khoa học toàn cầu.

Trên bảng xếp hạng 43 quốc gia về mức độ dịch chuyển của giới nghiên cứu, Hàn Quốc chỉ đứng thứ 33, một vị trí phản ánh rõ sự sa sút trong năng lực cạnh tranh về nhân lực chất lượng cao, báo cáo chỉ ra. 

Theo SGI, làn sóng “di cư trí tuệ” của Hàn Quốc bắt nguồn từ những bất cập mang tính hệ thống: cơ chế đánh giá thiên về thành tích ngắn hạn, chế độ đãi ngộ cứng nhắc dựa trên thâm niên, cơ sở hạ tầng nghiên cứu chưa đáp ứng yêu cầu và thiếu vắng các cơ hội hợp tác quốc tế. “Càng tài năng, càng có xu hướng ra đi”, báo cáo nhấn mạnh – một nghịch lý cho thấy chính hệ thống hiện hành đang vô tình đẩy những người giỏi nhất rời khỏi đất nước.

Hệ lụy không chỉ nằm ở chảy máu chất xám, mà còn là gánh nặng tài chính đáng kể. Mỗi sinh viên tốt nghiệp đại học ở Hàn Quốc được đầu tư khoảng 215 triệu won cho giáo dục công. Nếu người đó ra nước ngoài làm việc, ngân sách quốc gia ước tính thất thu thêm 341 triệu won tiền thuế. Tính trung bình, mỗi nhân tài ra đi khiến đất nước thiệt hại tới 550 triệu won.

Trước thực trạng này, SGI kiến nghị Chính phủ Hàn Quốc cần sớm cải tổ toàn diện hệ thống đãi ngộ nhân lực chất lượng cao. Trong đó, cần chuyển từ cơ chế thâm niên sang trả lương dựa trên hiệu quả công việc, mở rộng các mô hình làm việc linh hoạt, chẳng hạn miễn trừ quy định tuần làm việc 52 giờ cho các lĩnh vực nghiên cứu trọng điểm và xây dựng các gói thưởng đặc biệt cho những nhà khoa học có đóng góp nổi bật.

SGI nhấn mạnh mục tiêu của Hàn Quốc không chỉ dừng lại ở việc “giữ người”, mà phải hướng tới một tầm nhìn xa hơn. Họ cần tạo dựng môi trường nghiên cứu cởi mở, năng động và đủ sức hấp dẫn để không chỉ giữ chân nhân tài trong nước, mà còn kéo họ trở về, cũng như thu hút thêm các chuyên gia quốc tế đến làm việc và cống hiến lâu dài.

Theo vneconomy